Krótki rys biograficzny A. Potockiego autorstwa dra Zbigniewa Hunderta (Zamek Królewski w Warszawie, Uniwersytet Warszawski), który pokazuje, że jest postać zdecydowanie warta przypomnienia!

W latach 1680–1683 ziemie tzw. Ukrainy Prawobrzeżnej zostały poddane procesowi ponownego zasiedlenia po zniszczeniach wojennych. Nowymi kolonizatorami nie byli jednak Rusini i Polacy… a Mołdawianie. Fakt ten jest bardzo mało eksponowany w polskich opracowaniach, dlatego warto o nim przypomnieć. Mołdawska kolonizacja Prawobrzeża jest bowiem jednym z ciekawszych epizodów w historii ziem ukrainnych.

W roku 1683 r. armia koronna ruszyła na odsiecz obleganemu przez Osmanów Wiedniowi. Szlak wojsk polskich wiódł przez Śląsk i Morawy, gdzie miejscowa szlachta podejmowała króla Jana III Sobieskiego. Zobaczmy zatem, co na temat tych krain pisał król Polski i wielki książę litewski.

Jeszcze na kilka lat przed odsieczą wiedeńską polityka prowadzona przez Jana III była profrancuska i antyhabsburska, a zwerbowani w Polsce żołnierze walczyli z Habsburgami po stronie węgięrskich powstańców za cichym przyzwoleniem króla.

6 października 1694 r. wojska polsko-litewskie pobiły oddziały turecko-tatarskie w bitwie pod Uścieczkiem. Zwycięstwo to do dziś znane jest tylko w kręgu historyków i najbardziej zatwardziałych, obeznanych w temacie hobbystów. Niestety Uścieczko zostało wyparte przez bardziej „medialną” bitwę pod Hodowem, która została rozegrana 4 miesiące wcześniej.

Jednym z ciekawszych zagadnień z okresu panowania Jana III Sobieskiego niewątpliwie jest problematyka licznej emigracji Mołdawian, którzy znaleźli schronienie w Rzplitej w latach 70. i 80. XVII w. Uchodźcy mołdawscy odgrywali dość znaczną rolę, wpływając na niektóre decyzje polityczne Jana III oraz tłumnie służąc w wojsku koronnym.

Co o bitwie pod Wiedniem pisali jej uczestnicy?

Od paru lat 11 czerwca różne portale popularyzujące historię Polski z dumą przypominają: 11 CZERWCA 1694 ROKU ODBYŁA SIĘ BITWA POD HODOWEM, W KTÓREJ 400 HUSARZY POWSTRZYMAŁO 40 TYS. TATARÓW. STARCIE TO NAZYWANE JEST POLSKIMI TERMOPILAMI. Faktycznie, bitwa pod Hodowem w ciągu ostatnich lat dorobiła się statusu kultowego i regularnie stawiana jest obok takich zwycięstw staropolskiego oręża jak Kircholm, Kłuszyno czy Wiedeń.

Na przełomie 1671 i 1672 r. doszło do masowego buntu Lipków, czyli Tatarów służących w armii Rzeczpospolitej. Rebelianci przeszli wówczas na stronę Imperium Osmańskiego i przyłączyli się do wojsk Mehmeda IV, które napadły na państwo polsko-litewskie. W tym tekście zajmę się genezą oraz przebiegiem tamtych wydarzeń.

Z okazji rocznicy podpisania traktatu w Karłowicach warto przypomnieć o tym nadal mało znanym w Polsce wydarzeniu.