W dawnej literaturze historycznej utarł się pogląd głoszący, że polska szlachta od przynajmniej XVI wieku miała sukcesywnie ograniczać rozwój miast, działać na ich szkodę w imię partykularnych interesów, a co najważniejsze - skutecznie zablokowała miastom dostęp do życia politycznego w państwie, zazdrośnie strzegąc swojej roli w funkcjonowaniu Rzeczpospolitej. Wydaje się, że mimo, iż współcześni badacze odchodzą od takiego stanowiska, to pogląd ten wciąż jest żywy i powszechnie spotykany wśród miłośników historii.

W ostatnim czasie przez Europę, a w dużej mierze i Polskę przetacza się fala protestów rolników. Tak się składa, że rolnicy w nowożytnej Rzeczypospolitej także potrafili walczyć o swoje interesy. I chociaż posługiwali się innymi metodami, inne chcieli osiągnąć cele, a także inna była struktura społeczna, to w jakiś sposób wydają się ciekawym kontekstem.

Patrząc na historię dawnej Rzeczpospolitej oraz na jej krajobraz, nie sposób nie zwrócić uwagi na folwarki szlacheckie. Tzw. gospodarka folwarczno-pańszczyźniana była ekonomiczną podstawą funkcjonowania szlachty w Rzeczpospolitej. W starszej historiografii utarło się również, że po wschodniej stronie Łaby dominowała tylko i wyłącznie ten typ gospodarki, natomiast na zachód od tej rzeki panowała gospodarka czynszowo-pieniężna oraz stosunki wczesnokapitalistyczne. I choć badacze młodszej generacji odeszli już od podziału na linii Łaby, widząc w nim marksistowski przeżytek, to jednak ciężko nie zgodzić się z tym, że ilość folwarków w Polsce była bardzo duża. Czym więc był ów folwark?

Dzieje Kozaczyzny, bardzo krwawe i burzliwe są jednocześnie frapujące i pokazują jak koczownicy, a następnie brać o charakterze wojskowym, stała się czynnikiem oddziałującym na szerszą politykę, a w końcu nawet czynnikiem państwowotwórczym. Jaka była jednak geneza Kozaków? Skąd się wywodzili? Jaki był ich status? Czym motywowali swoje działania?

W czasie powstania Chmielnickiego doszło do licznych mordów na ludności zamieszkującej tereny objęte rebelią kozacką. Zaporożcy swoją nienawiść skierowali w głównej mierze przeciw „Lachom”, duchowieństwu katolickiemu i Żydom. Nierzadko jednak ofiarą Kozaków stawała się prawosławna i ruska ludność Ukrainy. W tym tekście postaram się przybliżyć, jak wyglądał tragiczny los cywilów w pierwszych miesiącach zrywu z lat 1648—57.

Czy Kudak spełnił swoje zadanie i dał hetmanowi Koniecpolskiemu dodatkowy argument w rozmowach z osmańskimi dostojnikami dotyczących ich skarg na kozackie wyprawy?

Bitwa pod Beresteczkiem była jednym z największych starć lądowych XVII wieku. W dniach 28-30 czerwca 1651 roku na polach beresteckich na Wołyniu stanęły naprzeciw siebie wojska Rzeczpospolitej oraz kozacko-tatarskie. Z wojskowego punktu widzenia była to bitwa bardzo ciekawa, ponieważ król Jan II Kazimierz rozegrał ją wg standardów zachodnioeuropejskiej sztuki wojennej. Była to także doskonała okazja, by ostatecznie zdławić powstanie Chmielnickiego.