Tekst o czasach sprzed powstania Rzeczpospolitej Obojga Narodów, dotyczący jednak pewnych korzeni ustroju przyszłego polsko-litewskiego państwa, których możemy się doszukać w latach panowania Ludwika Węgierskiego i w czasie bezkrólewia po jego śmierci. Czy przywilej w Koszycach został słusznie otoczony złą sławą? Jak Polska poradziła sobie w czasie pierwszego długiego interregnum? O tym między innymi w poniższym artykule.

Janusz Tazbir wiek XVII nazwał trzecim, ostatecznym okresem „walki z arianami”. Wskazuje, że chociaż aż do 1658 roku Bracia Polscy zachowywali status prawny równy pozostałym mieszkańcom państwa, to już od początku stulecia można obserwować przypadki dyskryminacji tego wyznania na drodze formalnej. Historycy badali takie działania zwłaszcza w kontekście nietolerancji religijnej. Ja natomiast postaram zastanowić się nad wpływem szlacheckiego modelu prawnego na postępowanie wobec szlachciców-arian.

Czy Francja była dla króla Henryka atrakcyjniejsza z powodu większej władzy królewskiej?

Zwycięstwo hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego pod Kłuszynem jest jedną z najbardziej chlubnych kart polskiego oręża. Szczupłe siły hetmana pobiły wielokrotnie większą armię moskiewską oraz wspierającą ją armię szwedzkich najemników. Niestety tak naprawdę do dziś nie wiadomo, jaki był dokładny przebieg jednej z najsłynniejszych bitew z udziałem husarii. Artykuł ten ma na celu podsumowanie i ukazanie najnowszego stanu badań i wiedzy o bitwie pod Kłuszynem.

Ile razy kojarzymy sejm Rzeczpospolitej z anarchią, bezhołowiem, małostkowymi konfliktami, czczą gadaniną i brakiem porządku? Czy z uniwersalnych zjawisk nie uczyniliśmy polskiej specjalności, tylko dlatego, że wiemy jak Rzeczpospolita skończyła? Wiele państw przechodziło przez wewnętrzne perturbacje i w wielu zgromadzeniach stanowych obrady nie przebiegały wzorcowo.

Ten tekst chcę poświęcić problematyce urzędu hetmańskiego. Nie będę jednak rozpisywał się w nim o wielkich bitwach i kolejnych przewagach hetmanów polskich i litewskich. Skupię się natomiast na problemie dożywotności tegoż urzędu i spróbuję wykazać, dlaczego rozwiązanie to było jednym z najgorszych rozwiązań w ustroju Rzeczpospolitej.