Stanisław Żółkiewski jest jednym z niewielu hetmanów, który zginął na polu walki i z bronią w ręku. Prócz Żółkiewskiego w wyniku walk zginął również hetman polny koronny Marcin Kalinowski pod Batohem w 1652 r. Śmierć Żółkiewskiego obrosła jednak legendą, którą rozpowszechniali jego apologeci na czele z prawnukiem hetmana — Janem Sobieskim. Zadbał on o odpowiedni wizerunek i mit pradziada. Mit ten mówił, że sterany i zmęczony służbą publiczną Żółkiewski chciał już tylko na koniec odejść godnie z bronią w ręku i znaleźć śmierć na polu bitwy, jak na prawdziwego herosa przystało. Czy Stanisław Żółkiewski był rzeczywiście straceńcem i samobójcą, którego marzeniem pod koniec życia stała się śmierć za ojczyznę?

Janusz Tazbir wiek XVII nazwał trzecim, ostatecznym okresem „walki z arianami”. Wskazuje, że chociaż aż do 1658 roku Bracia Polscy zachowywali status prawny równy pozostałym mieszkańcom państwa, to już od początku stulecia można obserwować przypadki dyskryminacji tego wyznania na drodze formalnej. Historycy badali takie działania zwłaszcza w kontekście nietolerancji religijnej. Ja natomiast postaram zastanowić się nad wpływem szlacheckiego modelu prawnego na postępowanie wobec szlachciców-arian.

Zwycięstwo hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego pod Kłuszynem jest jedną z najbardziej chlubnych kart polskiego oręża. Szczupłe siły hetmana pobiły wielokrotnie większą armię moskiewską oraz wspierającą ją armię szwedzkich najemników. Niestety tak naprawdę do dziś nie wiadomo, jaki był dokładny przebieg jednej z najsłynniejszych bitew z udziałem husarii. Artykuł ten ma na celu podsumowanie i ukazanie najnowszego stanu badań i wiedzy o bitwie pod Kłuszynem.

W czasie powstania Chmielnickiego doszło do licznych mordów na ludności zamieszkującej tereny objęte rebelią kozacką. Zaporożcy swoją nienawiść skierowali w głównej mierze przeciw „Lachom”, duchowieństwu katolickiemu i Żydom. Nierzadko jednak ofiarą Kozaków stawała się prawosławna i ruska ludność Ukrainy. W tym tekście postaram się przybliżyć, jak wyglądał tragiczny los cywilów w pierwszych miesiącach zrywu z lat 1648—57.

Co o bitwie pod Wiedniem pisali jej uczestnicy?

W czasie Potopu szwedzkiego w 1657 r. doszło do najazdu wojsk Jerzego II Rakoczego na ziemie Rzeczpospolitej. Był to efekt porozumienia szwedzko-siedmiogrodzkiego zawartego w Radnot w grudniu 1656 r. Karol X Gustaw szukał wówczas nowych sojuszników w walce z państwem polsko-litewskim. Rakoczy natomiast chciał wykorzystać trudności Rzeczpospolitej i wzbogacić się jej kosztem

Zapraszamy Was do lektury tekstu o przyczynach i genezie kampanii cecorskiej z 1620 r. Dowiecie się z niego, jak wyglądały stosunki polsko tureckie do wiosny 1620 r. oraz jak doszło do tego, że wojska obu państw spotkały starły się pod Cecorą.