2024-02-19
Szlachta wobec miast w XVI wieku — oczami historyka
W dawnej literaturze historycznej utarł się pogląd głoszący, że polska szlachta od przynajmniej XVI wieku miała sukcesywnie ograniczać rozwój miast, działać na ich szkodę w imię partykularnych interesów, a co najważniejsze - skutecznie zablokowała miastom dostęp do życia politycznego w państwie, zazdrośnie strzegąc swojej roli w funkcjonowaniu Rzeczpospolitej. Wydaje się, że mimo, iż współcześni badacze odchodzą od takiego stanowiska, to pogląd ten wciąż jest żywy i powszechnie spotykany wśród miłośników historii.
2024-02-23
Geneza folwarku szlacheckiego w Polsce
Patrząc na historię dawnej Rzeczpospolitej oraz na jej krajobraz, nie sposób nie zwrócić uwagi na folwarki szlacheckie. Tzw. gospodarka folwarczno-pańszczyźniana była ekonomiczną podstawą funkcjonowania szlachty w Rzeczpospolitej. W starszej historiografii utarło się również, że po wschodniej stronie Łaby dominowała tylko i wyłącznie ten typ gospodarki, natomiast na zachód od tej rzeki panowała gospodarka czynszowo-pieniężna oraz stosunki wczesnokapitalistyczne. I choć badacze młodszej generacji odeszli już od podziału na linii Łaby, widząc w nim marksistowski przeżytek, to jednak ciężko nie zgodzić się z tym, że ilość folwarków w Polsce była bardzo duża. Czym więc był ów folwark?
2024-02-22
Szpital kozacki w Trechtymirowie. Uwagi wstępne.
Początki szpitalnictwa wojskowego w Rzeczpospolitej wiążą się z panowaniem króla Stefana Batorego, który między innymi reformami wojskowymi zainicjował także budowę alumnatów dla żołnierzy. Mowa tutaj o dwóch takich placówkach wzniesionych w latach 1576–1586 w Warszawie i Trechtymirowie na Ukrainie.
2024-02-24
Kozacy — geneza zaporoskiego bractwa
Dzieje Kozaczyzny, bardzo krwawe i burzliwe są jednocześnie frapujące i pokazują jak koczownicy, a następnie brać o charakterze wojskowym, stała się czynnikiem oddziałującym na szerszą politykę, a w końcu nawet czynnikiem państwowotwórczym. Jaka była jednak geneza Kozaków? Skąd się wywodzili? Jaki był ich status? Czym motywowali swoje działania?
2024-02-20
Włoskie obrazy Zygmunta III
O zainteresowaniach artystycznych pierwszego Wazy na tronie polskim.