W ostatnim czasie przez Europę, a w dużej mierze i Polskę przetacza się fala protestów rolników. Tak się składa, że rolnicy w nowożytnej Rzeczypospolitej także potrafili walczyć o swoje interesy. I chociaż posługiwali się innymi metodami, inne chcieli osiągnąć cele, a także inna była struktura społeczna, to w jakiś sposób wydają się ciekawym kontekstem.

Patrząc na historię dawnej Rzeczpospolitej oraz na jej krajobraz, nie sposób nie zwrócić uwagi na folwarki szlacheckie. Tzw. gospodarka folwarczno-pańszczyźniana była ekonomiczną podstawą funkcjonowania szlachty w Rzeczpospolitej. W starszej historiografii utarło się również, że po wschodniej stronie Łaby dominowała tylko i wyłącznie ten typ gospodarki, natomiast na zachód od tej rzeki panowała gospodarka czynszowo-pieniężna oraz stosunki wczesnokapitalistyczne. I choć badacze młodszej generacji odeszli już od podziału na linii Łaby, widząc w nim marksistowski przeżytek, to jednak ciężko nie zgodzić się z tym, że ilość folwarków w Polsce była bardzo duża. Czym więc był ów folwark?

Dzieje Kozaczyzny, bardzo krwawe i burzliwe są jednocześnie frapujące i pokazują jak koczownicy, a następnie brać o charakterze wojskowym, stała się czynnikiem oddziałującym na szerszą politykę, a w końcu nawet czynnikiem państwowotwórczym. Jaka była jednak geneza Kozaków? Skąd się wywodzili? Jaki był ich status? Czym motywowali swoje działania?